Beaj kentañ an Enez Sun [Voyage inaugural de l'Enez Sun]

18 décembre 1991
59s
Réf. 00549

Notice

Résumé :

Hiziv eo beaj kentañ an Enez Sun, ar vag a ra al liamm etre an enezenn hag an douar. Kalz aesoc'h eo an eskemmoù a-drugarez dezhi. [L'Enez Sun nouvelle génération fait son voyage inaugural entre le Finistère et l'Ile de Sein. Sans lui, l'île serait complètement isolée du continent.]

Date de diffusion :
18 décembre 1991
Source :
FR3 (Collection: Midi Ouest )
Langue :
Breton

Éclairage

Beteg an XIXved kantved, evid mond da Enez-Sun, e ranke an dud kaoud asant mestr eur vag bennag, kontant da gas anezo. Med hir e oa ar veaj hag awechou riskluz. Ne oa ket c'hoaz a voteur gand ar bigi. Aliez e veze greet peñse gand ar bigi, kalz a dud a varve o treuzi ar mor. Neuze e tibab kompagnunez ar bigi dre-dan e Brest da lakaad sevel ar vag dre-dan kenta da vond deuz an douar braz d'an inizi. Ar vag kenta oh ober ar mond-dond etre Sun ha Gwaien evid an dud hag ar fréd a vo ar "Zenith" heh ano : teir bag o tougen ar memez ano a vo. E 1938 ez eus bet savet eur vag nevez e chantier Le Gall e Douarnenez : greet e vo "Enez-Sun" anezi. Ar vag-ze a oa lesanvet an "Enez-Sun griz" gand an enezidi abalamour d'he houh koad griz. Mond a ree ivez da Vrest bep pemzektez. E 1940 e vo "Ar Zenith" ar vag sivil kenta o kuitaad ar Frañs evid mond da Vro-Zaoz goude galv ar Jeneral De Gaulle. Diouz he zu ez a an "Enez Sun" da bourveza bigi brezel ar Marin e pleg-mor Brest araog kuitaad Breiz evid mond da Vreiz-Veur e leh ma vo greet "Watch Word" anezi. Beuzet gand eun obuz e chomo daou vloaz e foñs ar mor araog beza didouchet ha dreset en arsanaill, e Brest. Kemer a ra neuze hent an enez en-dro e 1947.

Er bloaveziou tri-ugent, e teu da veza, en eun doare ofisiel, "bag-bost Sun" ha meret eo gand an SMD ("Service Maritime Départemental"). E 1962 e laka departamant Penn-ar-Bed da zevel an "Enez-Sun II" hag er memez amzer e teu da veza perhenn warni. Greet gand dir eo korf ar vag an taol-mañ hag ober a raio ar veaj beteg 1972. Goude-ze e vo eur vedet koad, an "Enez-Sun", niver ebed dezi, a gemero he 'flas beteg 1991.

Ma konter mad neuze, an "Enez-Sun III" a zo e gwirionez ar bederved bag o tougen an ano a "Enez-Sun". Gouest eo da gemered 250 den ha gouest eo d'ober 18 skoulm. E-pad ar bloavez ez a bemdez ar vag deuz Gwaien da Enez-Sun, ha d'ar merher e ra diou veaj. Med e miz gouere hag e miz eost e ra teir gwech ar mond-dond. An enez n'emañ ket pell tre diouz an douar braz, 5 km a zo etre an enez ha Beg-ar-Raz. Hag eun eur e pad ar veaj pa vez brao an amzer, med pa vez ar mor imoret fall e hell padoud pelloh... evel en miz mae 2007.

En devez-se, 136 tremeniad a zo er bourz. Da eun eur nemed kard goude kreizteiz emañ ar vag a dreuz da rehier ar Boukinou pa en em gav eur doenn-vor war tribourz : ar pevar-ugent den a oa war ar pont a zo strinket war listenn ar vag hag a ya a-dreuz gand o 'fouez. Daou anezo a bil er mor, war ar 17 den gloazet, 4 anezo a zo en eur stad fall awalh. Eüruzamant e vo saveteet an oll.

E 2010 e vo kempennet an "Enez-Sun III", cheñchet mad e vo an diabarz koulz hag an diavêz, ar houh, ar strad, ar vontenn. Hirreet e vo ivez deuz daou vetrad penn ar vag evid surentez an dremenidi. Neuze e vo barreg adarre an "Enez-Sun" da vond war vor e-pad 10 vloaz ouspenn d'an nebeuta.

Marie-Françoise Keramprant – CRBC - UBO / UBE Brest

Un nebeud levrioù

R.P. Richard, Ile de Sein, Editions A. Bonne, Paris, 1958.

Pascal Touzeau, Ile de Sein, l'évolution de la population et la protection du littoral, Dir : J-C Bodéré, Mémoire de maîtrise, Brest, 1982.

Article sur l'Enez sun

Article sur les langoustiers et thoniers du Cap-Sizun

Version française

Jusqu'au XIXe siècle, pour se rendre à l'île de Sein, il fallait tout d'abord trouver un navire qui fasse la traversée - souvent il s'agissait d'un bateau de pêche - et ensuite obtenir du capitaine l'autorisation de monter à bord. Mais le trajet était risqué et long. Les bateaux à moteur n'existaient pas encore, et les naufrages étaient fréquents : nombreux furent ceux qui perdirent la vie lors du voyage. C'est alors que la compagnie des vapeurs brestois décide de faire construire un bateau spécialement dévolu aux déplacements entre les îles et le continent. Le premier bateau à effectuer les allers-retours du fret et des passagers entre Audierne et Sein est appelé Ar Zenith : ils seront au nombre de trois à porter le même nom.

C'est en 1938 que le premier bateau baptisé Enez-Sun (Ile de Sein, en breton) sort flambant neuf des chantiers Le Gall de Douarnenez. Les habitants de Sein avaient surnommé ce navire l'"Enez-Sun griz" en raison de la couleur de sa coque, faite en bois gris. Il effectuait aussi le trajet jusqu'à Brest tous les quinze jours. En 1940, alors que le Ar Zenith sera le premier bateau civil à quitter la France pour rallier l'Angleterre après l'appel du général De Gaulle, l'Enez-Sun est réquisitionné par la marine nationale pour ravitailler les bateaux de guerre dans la rade de Brest. Il ne tardera pas à rejoindre le Ar Zenith outre Manche où il est rebaptisé Watch Word. Coulé par un obus, il restera deux ans au fond de l'eau avant d'être renaloué et réparé à l'arsenal de Brest. En 1947, il reprend le chemin de l'île.

Dans les années soixante, agréé par l'administration, il obtient l'appellation officielle de Courrier de Sein affrété par la compagnie SMD (Service Maritime Départemental). En 1962, le département du Finistère fait construire le Enez-Sun II et en devient propriétaire. Ce ferry à coque d'acier assurera le service de transport sur l'île jusqu'en 1972. Une vedette de bois portant toujours le nom "Enez-Sun", mais sans numéro cette fois, lui succèdera jusqu'en 1991.

Le Enez-Sun III est donc bien le quatrième navire à porter ce nom. Il peut transporter 250 passagers et file 18 nœuds. Durant l'année, il existe une navette quotidienne entre Audierne et l'île de Sein, avec, le mercredi, une traversée supplémentaire. En juillet-août, on passe à trois navettes par jour. Seulement 5 km séparent l'île de Sein de la Pointe-du-Raz. Par beau temps, le trajet dure une heure, mais lorsque la mer est démontée il peut y avoir des retards.... Comme en mai 2007.

Ce jour-là, il y a 136 passagers à bord. Il est 12 h 45 et le bateau se trouve par le travers des roches de Boukinou lorsqu'une déferlante l'atteint sur tribord, les quatre-vingt passagers qui se trouvaient sur le pont sont projetés sur le bastingage qui se tord sous leur poids : deux des passagers tombent à la mer, dix-sept sont blessés, dont quatre grièvement. Heureusement tout le monde sera sauvé.

En 2010, l'Enez-Sun III sera immobilisé. Les travaux sont d'envergure car la coque, la cale, la passerelle doivent subir de nombreuses modifications. L'arrière du navire sera rallongé de deux mètres afin d'assurer une sécurité optimale aux passagers. Après cela, l'Enez-Sun III sera de nouveau prêt à prendre la mer pour encore dix ans au moins.

Marie-Françoise Keramprant – CRBC - UBO / UBE Brest

Bibliographie

R.P. Richard, Ile de Sein, Editions A. Bonne, Paris, 1958.

Pascal Touzeau, Ile de Sein, l'évolution de la population et la protection du littoral, Dir : J-C Bodéré, Mémoire de maîtrise, Brest, 1982.

Article sur l'Enez sun

Article sur les langoustiers et thoniers du Cap-Sizun

Marie-Françoise Keramprant

Transcription

Fañch Broudic
Deh he-deus greet an Enez-Sun nevez he zreiz kenta war-zu an enez. Hervez ar vartoloded eo eur vag vad evid trei euz eur hostez d'egile hag ivez abalamour d'ar stabilizateurien a zo bet lakeet warni, setu ne ruill ket. Avantach ha dizavantach a zo war ar poent-se a-vad.
André Caradec
Pa ranko mond war... da hedal lae e ranko gedal muioh a zour abalamour evid ar stabilisateur p'eo n'eo ket nemed ugent santimetr deuz ar c'hae.
Fañch Broudic
Kuzul meur Penn ar Bed a zo bet e-unan kazimant o lakaad arhant evid farda ar vag nevez, ar stad n'en-deus roet gwenneg ebed, ar rejion ne ro ket kalz tra, ha daoust da ze hep eur vag e-giz-se e vefe troet an enez deuz an douar braz.
André Caradec
Toud ar bagou hag o-deus greet an enez eo bet o ano Enez-Sun. Enez-Sun evidon eo ar jadenn hag a zo etre Gwain hag an Enez.