Son ar chistr [La production de cidre]

31 janvier 1976
03m 25s
Réf. 00613

Notice

Résumé :

Un daolenn, filmet en un doare arzel, eus stad ar broduerezh sistr e Breizh. [Une description très cinématographique de la production du cidre en Bretagne.]

Type de média :
Date de diffusion :
31 janvier 1976
Source :
FR3 (Collection: Breiz o veva )
Personnalité(s) :
Langue :
Breton

Éclairage

Gwechall, a-raok ma vefe modernaet al labour-douar e Breizh e veze gwez avaloù e kazi kement atant a oa. Ha sistr a veze graet gant pep hini. Ur mare a genlabour e oa etre peizanted war ar maez. P'eo bet goulennet digant al labourerien-douar bezañ ispisializet war ur c'hounidegezh nemetken ez eus bet roet ivez arc'hant da dennañ kuit ar gwez avaloù. Gant ar yalc'hadoù-se, roet adalek 1950, sañset evit stourm a-enep d'ar vezventi, e oa ivez aet da goll hengoun ar sistr en darn vrasañ eus an atantoù.

Met lod 'zo o deus bet c'hoant da genderc'hel, e bro Fouenant pe e bro Karnoed. An dud-se eo a weler en teul-film, gant skeudennoù ha gouleier soñjet evel ma vefe ur film sinema.

Gwelet a reer ivez ar barzh ha kaner Youenn Gwernig o kemer perzh el labour-se.

Mathieu Herry - Kalanna

Version française

Avant la modernisation de l'agriculture en Bretagne, chaque ferme possédait son verger et ses pommiers, et le cidre était une tradition très ancrée dans les campagnes. La période du pressage des pommes était d'ailleurs un moment fort d'entraide dans les hameaux. Parallèlement à la spécialisation des exploitations agricole, lancée après-guerre, et accélérée entre les années 1960 et 1970, des primes ont été octroyées pour l'arrachage des arbres fruitiers, afin de libérer des terres arables. Ces primes, lancées dès 1950, officiellement pour lutter contre l'alcoolisme, ont annoncé la fin de la tradition de production de cidre dans une majorité d'exploitations.

Mais certains ont souhaité aller contre ce mouvement, comme le montre ce document, dans les pays de Fouesnant et de Carnoët. Ce sont ces personnes, qui ont fait du cidre leur activité principale, que l'on voit et entend dans ce film, aux cadrages et aux lumières très cinématographiques. On note également la présence du poète et chanteur Youenn Gwernig sur ces images.

Mathieu Herry - Kalanna

Mathieu Herry

Transcription

(Silence)
Julien Ar Gevelleg
En amzer baseet, 'ba tout an tier 'veze graet chistr, tout an dud a rae ur barikenn pe ziv, div pe deir barikenn.
Paotr ar chistr
Deus 'ta !
Youenn Gwernig
Gast ...c'hoazh.
Paotr ar chistr
Pep hini d'e dro n'eo ket tout.
Julien Ar Gevelleg
N'ez eus ket pikol avaloù bihan, N'ez eus ket pikol gwez, 'vez ket plantet mui, au contraire 'zo bet graet primoù evit tennañ ar gwez, an dra-se en deus changet an traoù, 'n eus diminuet ar gwez avaloù. Ha bremañ 'n eus ken met mui met re a c'hell gwerzhañ o avaloù, re a gav kondisionoù da werzhañ, a ra chistr.
(Musique)
Per Ar Flao
N'eus nemet ar re a c'hell gwerzhañ chistr hag a zalc'h mat d'hen ober. Setu 'pezh soñj ha pezh 'ra Julien Ar Gevelleg hag a vev diwar e chistr nemetken koulz lavaret. War e zouaroù, daou-ugent devezh-arat bennak, 'n eus nemet gwez avaloù d'ober chistr. E lec'hioù 'zo n'eo ket bet diskaret tout ar gwez avaloù, ar c'hontrol eo peogwir e vez plantet deus outo bep bloaz. Ha koulskoude ma 'zo gwez hag a zo bet displantet e Breizh ez eo gwez avaloù. En anv an amzer dazont e oa dav mat bezañ modern, mont war-raok, ha leusker ar chistr d'an uzinoù bras ha n'eo ket d'al labourerien douar. Setu pezh o deus soñjet ha graet an holl koulz lavaret, nemet tri pe bevar paotr : Julien Ar Gevellec e Kloars-Karnoed, Jean Ferrand e Redene e-kichen Kemperle, hag ivez Fañch Sehidic e Forest-Fouen. Ar baotred-mañ o deus fellet dezho kenderc'hel ha mont war-raok gant ur chistr mat. Gant ur chistr 'giz ar vro.
Paotr ar chistr 2
Me 'm eus graet chistr a-viskoazh, me 'm eus gwelet ouzhpenn a-raok komz, ha goude em eus graet tammig ha tammig. Bremañ, bep bloaz 'vez graet un tammig muioc'h.
Inconnu