Collòqui 1968-1988 : 20 ans de literatura occitana

"1968-1988 …" foguèt lo tèma de mantuna manifestacion – presentadas per l’emission Vaquí dins lo filme que nos servís de guida – organizadas en octobre de 1989, jos l’egida de la Region Lengadòc e Rosselhon, e jos l’autoritat scientifica de l'Associacion internacionala d'estudis occitans : un collòqui, una exposicion realizada per Rotland Pecot, de debats, de taulas redondas, de « cartas blancas » donadas a d’escrivans o musicians. Lo filme se presenta sustot coma un dialòg de la jornalista Miquèla Bramerie amb l’escrivan e universitari Joan-Ives Casanova.



Lo collòqui, e l’emission que li foguèt consacrada, foguèron l’ocasion de mostrar la vitalitat de la literatura occitana dempuèi la fin dels ans 1960. Las annadas a l’entorn de 1968 vegèron en efièch l’aparicion de tematicas novèlas, ligadas a l’emergéncia d’un movement politic occitan, marcat per las preocupacions militantas de l’epòca, coma ne testimònian las afichas de Lucha occitana o del Teatre de la Carrièra.

Certans d’aqueles tèmas, represes en particular per la celèbra antologia de Maria Roanet, Occitanie 70. Les poètes de la décolonisation, èran portats per d’escrivans confirmats (Robèrt Lafont, Joan Larzac, Bernard Lesfargues, Ives Roqueta…). D’autres autors emergiguèron a aquel moment, coma Rotland Pecot, l’escrivan viatjaire e contunhèron d’escriure en seguida.



La novèla cançon occitana se faguèt a aquel moment l’interprèta d’aquelas voses novèlas, e tanben contunhèt de popularizar la poesia : se pensa Guy Broglia interpretant Robèrt Lafont o a Mans de Breish fasent conéisser Joan Bodon.

Los ans 1968-2018 an vist l’aumentacion de las publicacions en occitan. La colleccion de pròsa « A tots » de l’Institut d’estudis occitans (IEO), en adoptant lo format de pòcha, a mes a la portada d’un mai grand public tant plan los escrivans confirmats (Robèrt Lafont, Joan Bodon, Roqueta – Max e Ives –…), coma de voses novèlas o mai discretas (Sèrgi Bèc, Leon Còrdas, Joan Ganhaire, Jòrgi Gros, Florian Vernet…). De « classics » son estats tanben reeditats, de l’Abat Fabre a François Dezeuze (l’Escoutaire). La colleccion contunha d’editar regularament de novèlas « plegas », ensembles de 4 obratges.

Notatz tanben, a l’IEO, la continuacion de la colleccion de poesia « Messatges ». Dins las annadas que nos ocupan, aquesta colleccion reeditarà, dins un format fòrça aumentat, de grands escrivans coma Ives Roqueta, Joan Larzac, o lo poèta e sabent Renat Nelli.

Mas cal senhalar d’autres ostals d’edicion, coma lo catalan Trabucaire e sa colleccion de pròsa occitana, dirigida per Philippe Gardy puèi Jean-Claude Forêt, o encara d’editors regionals, de Novelum a Per noste o Reclams costat gascon, en passant per l’Ostal del libre (Cantal). En grafia mistralenca, senhalam las edicions l’Astrado, A l’asard Bautezar o Prouvènço d’aro.



Parallèlament, la creacion poetica contunha son camin, per la votz de las edicions especializadas coma Jorn o Fédérop son demest las pus ancianas, a las qualas es vengut s’apondre recentament l’Aucèu libre (qu’edita d’òbras tant plan en grafia mistralenca coma en grafia classica) o Troba Vox. Senhalam tanben lo trabalh de las revistas, de las mai ancianas, Gai saber, OC, Reclams, fins a la mai recenta Diari.

De voses novèlas son nascudas a l’auba del 3en milleni : Silvan Chabaud, Aurélia Lassaque, Joan-Francés Mariòt, Magali Dargent-Bizot… Aquelas voses novèlas se vòlon dobèrtas sul monde, e recèrcan ressons e convergéncias o quitament dissonàncias fecondas, coma ne testimonièt Lo Viatge immobil, nuèch de lecturas teatralizadas a travèrs las lengas, organizada al CIRDOC en genièr de 2017.