Industrializacion de la region de Fòs de Mar

Dempuèi l’avant-guèrra 1939-1945, l’Estang de Bèrra e sas installacions portuàrias - en rapòrt estrech amb lo pòrt de Marselha, e que pòt aculhir de petrolièrs mai gròsses qu’aqueste - es lo luòc d’implantacion d’un certan nombre d’industrias ligadas al petròli ; dins los ans 1960 nais dins los mitans consacrats a la politica d’amainatjament del territòri l’idèa de completar lo dispositiu per la creacion d’una industria siderurgica. En efièch, sèm al temps que se desvolopa un pauc pertot dins lo monde la siderurgia « sus l’aiga » : se construtz las nauts-fornèls dins de pòrts d’arribada dels minerals del tèrç-monde. D’aqueste punt de vista, lo site de Fòs interèssa la siderurgia lorenca, que patís de son enclavament e a entamenat lo declin que las decennias seguentas accentuaràn. Interèssa tanben, d’un autre costat, la politica d’amainatjament del territòri menada per l’Estat, confrontat al desequilibri economic entre nòrd e sud. L’Estat va doncas intervenir al costat de la Societat lorenca e meridionala de laminatge continú (SOLMER). Es a la fin de 1969 que la decision es anonciada, e en 1973, al moment doncas del reportatge, que l’activitat s’avia vertadièrament.

L’Estat n’espèra fòrça. Cal constatar que la reüssida es pas tant brilhanta que l’esperavan. L’acieriá pròpriament dicha es prevista per emplegar al despart entre 2000 e 3000 obrièrs, als quals òm pensa poder apondre 40 000 emplecs induches. Trenta ans pus tard, se los efectius de l’acieriá correspondon a las previsions, sens progression notabla, lo nombre dels emplecs induches es plan inferior a las espèras.

Çò qu’es segur per contra, es que l’operacion a modificat prigondament tant plan los païsatges coma la societat locala, largament tenguda en defòra d’una decision viscuda coma un paracasudatge implicant pas gaire d’actors regionals : en efièch los quadres coma una partida dels obrièrs venon dirèctament de Lorena. Los prepauses tenguts pels païsans e lo pescaire dins lo reportatge traduson plan l’impression de pèrda ressentida per la populacion installada anteriorament a aquesta arribada.



Lo reportatge met tanben en lum, e es pro precòç per rapòrt als debats ordinaris del temps, l’impacte ecologic de l’operacion, sus una region ja tocada dempuèi de decennias pel desvolopament de la petroquimia : es, al demai, sonque plan pus tard que ne mesurarem las consequéncias sanitàrias.

Dins l’immediat, l’arribada sus decision parisenca de la siderurgia sus l’aiga, menada per d’operators exteriors a la region, sens plaça vertadièra daissada al capital local o a çò que ne demòra, mena d’aiga al molin de los que, coma Robèrt Lafont, (evòca Fòs dins son libre Décoloniser en France dès 1971) denóncian dempuèi qualques annadas lo « colonialisme interior », per reprene lor expression, que sevís dins las regions perifericas de l’Exagòn, e noirís l’esbòs d’una presa de consciéncia de las populacions concernidas.