Marcha de la CGT per la dobertura del jaç de Ladrecht

Ladrecht (en occitan, l’adrech es lo versant nòrd d’una montanha) designa un jaç de carbon al nòrd d’Alès, que lo principal potz s’apelava Destenal. Al moment qu’aquesta vidèo es virada, los Charbonnages de France an decidit la fin de l’espleitacion del jaç al qual Destenal permetiá d’accedir, provocant una lucha qu’a un impacte regional enòrme. Lo filme mòstra aicí una caminada regionala organizada per la CGT a Alès. Es un dels episòdis d’aquesta mobilizacion que serà documentada en particular gràcias a l’obratge de Claude Mazauric e Jacques Dartigue, Ladrecht (Éditions sociales, 1982). Aqueste obratge torna sus l’istòria del bacin e de las luchas obrièras que l’an marcat fins a 1981. Rapèla en resson las luchas de La Sala (decembre de 1961- febrièr de 1962). Justament, un dels animators de la grèva de La Sala, Francis Iffernet, es tanben engatjat dins la lucha de Ladrecht.



Los occitanistas i prenon una part activa, en particular a l’ocasion de l’Universitat Occitana d’Estiu de 1980, que compren un desplaçament a Ladrecht, o per l’acte simbolic de Robèrt Lafont pausan al fons de la mina la bandièra occitana al costat de la bandièra francesa. La data d’escritura del libre de Mazauric e Dartigue lor permet pas de rendre compte de la fin malurosa que se produirà a la fin de 1984 : aprèp lo bacin minièr de La Sala, l’espleitacion del carbon s’arrestarà dins las Cevenas coma endacòm mai. E las qualques temptativas de reconversion industriala auràn pas empachat lo desastre economic e demografic qu’a tocat tota una region.



La memòria de la lucha demòra viva çaquelà. La fresca realizada per d’artistas sus las parets de l’entrada del potz a permés pendent longtemps de legir lo « Parlatz de nosautres ». Al moment de la tampadura del darrièr potz cevenòl, una granda corsa batejada « Las cambadas de Ladrecht» es organizada per sosténer los carbonièrs que pèrdon lor emplec. Mai de trenta ans pus tard, son encara de centenats a córrer cada annada en memòria d’aquesta epopèa obrièra.



Tornam a la mobilizacion a l’entorn de Ladrecht. Mazauric e Dartigue escrivon que, « pendent tretze meses [del 5 de mai de 1980 a l’11 de junh de 1981], del fons del potz de Destenal, a Alès, de carbonièrs sostenguts per tota una region van tenir fàcia a la direccion alara giscardiana dels Charbonnages de France e al govèrnament que n’èra l’executanta, se batre per obténer la mesa en espleitacion del jaç de L’Adrech. » L’obratge dona tanben la cronologia dels eveniments. Aquí n’avètz las grandas linhas :

1979   

Decembre : creacion de Radio-Castagne per la CGT d’Alès

29 de decembre– 2 de genièr de 1980 : primièra ocupacion del potz de Destenal   

30 de decembre : refús dels Charbonnages de France de la proposicion CGT d’espleitacion de L’Adrech


1980

genièr-març : debats al Conselh Regional, vòte d’un crèdit d’11 milions de francs

21/02 : lo Comitat Regional del PCF decidís un amassada massissa pel 10 de mai

10/05 : caminada « Viure » sus Montpelhièr

19/07 : amassada sul carrèu de Destenal a l’apèl del PCF, participacion dels animators del manifèste Mon País escorjat, doble bautisme de la paret de L’Adrech amb una bandièra francesa e una bandièra occitana

24/10 : grèva nacionala  dins las minas, caminada sus París a l’apèl de la CGT, caminada sus la Prefectura de Nimes

29/11 : caminada regionala CGT sus Alès. Es aquesta caminada que fa veire la vidèo, amb un gròs plan sus la bandairòla de tèsta « Viure, trabalhar e decidir al País », sus de caras d’elegits, dont Émile Jourdan, cònsol màger comunista de Nimes


1981

13/03 : amassada CGT a Montpelhièr, grèva generala

22/05 – 11/06 : una negociacion CGT / Charbonnages de France se conclutz per un protocòl d’acòrd que marca la victòria

13/06 : immensa fèsta a L’Adrech amb un espectacle pirotecnic ofèrt per la CGT davant la fresca realizada per d’artistas locals afichant « Parlatz de nosautres »


1984 : fin de l’espleitacion minièra de las Cevenas