Caminaires, los institutors itinerants

Aqueste reportatge, difusat lo primièr còp lo 21 de març de 1985, presenta mantuna cara de l'ensenhament public de l'occitan dins dos departaments d’acadèmias pirenencas : los Pirenèus Atlantics (64, Acadèmia de Bordèu) e los Nauts Pirenèus (65, Acadèmia de Tolosa).

Aqueste ensenhament, enquadrat administrativament per la lei Deixonne de l’11 de genièr de 1951, completada puèi per mantuna circularas dont las circularas Savary (que datan respectivament de 1982 e 1983) foguèt organizat segon dos axes :

- un ensenhament bilingüe amb paritat orària en mairala, seguit d'un ensenhament d’una ora per jorn en primària

- un ensenhament d'iniciacion d’una a doas oras per setmana dispensat per d’ensenhants itinerants e relaiat pels ensenhants de las classas concernidas

  

En 1985, l'ensenhament bilingüe public es prepausat dins las escòlas de La Seuva (64) e de Bedós (64), sièis ensenhants son cargats de l'ensenhament d'iniciacion. Un IEN (Inspector de l'Educacion Nacionala ) es, a aquel moment, en carga del dorsièr.

Aqueste ensenhament, prepausat generalament en mitan rural, es aculhit calorosament per l'ensemble dels partenaris, parents, elegits, ensenhants, la lenga occitana i es encara plan viva, coma ne testimònia d’alhors lo nivèl de lenga dels enfants.

A títol de comparason, en 2019, dins los Pirenèus Atlantics, se recensa 27 escòlas bilingüas publicas qu’ofrisson un ensenhament amb paritat orària de la mairala al CM2 a 900 escolans. L'ensenhament itinerant d'iniciacion s'es transformat en ensenhament renforçat de tres oras per setmana. Es assegurat per d’ensenhants itinerants que menan las activitats de classa (matematicas, descobèrta del monde, educacion fisica e esportiva, etc.) en lenga occitana. Mai de 1340 escolans benefícian d’aqueste ensenhament.

Lo material pedagogic a evoluat del meteis biais. Mentre qu'en 1985, lo material pedagogic èra de qualitat mas rare amb los manuals Ací qu'èm 1 e 2, dempuèi 2001 existís lo CAP'ÒC (Centre d'animacion pedagogic en occitan), servici de la ret Canopé (establiment public que depend del ministèri de l'Educacion nacionala ), qu’edita fòrça ressorsas pedagogicas en occitan. Aquelas ressorsas son d’alhors consultablas sul site web del CAP'ÒC.