La posicion de Jack Lang de cap a las culturas regionalas

En març de 1982, mens d’un an aprèp l’arribada de l’esquèrra al poder, lo novèl ministre de la Cultura Jack Lang ven en Lengadòc e Rosselhon signar la primièra convencion regionala de desvolopament cultural. A l’ocasion d’aquesta visita, va a Octon, vilatjòt del rèirepaís erautés, per un rendètz-vos public e mediatic que se vòl a l’imatge de la novèla politica culturala : sosten a las culturas popularas, despartimentatge, accès democratizat, reconeissença de las culturas regionalas. 

Es pas un azard se lo ministre socialista causís Lengadòc e s’exprimís en favor del sosten a las culturas d’« Occitània ». Notam que se lo tèrme es uèi corrent, en 1982, lo concèpte d’Occitània es clarament militant e renvia dirèctament a las revendicacions dels movements regionalistas. Aquesta Occitània, Lengadòc en particular, es un fèu istoric de l’esquèrra e a aportat un sosten larg a l’eleccion de 1981. De personalitats e organizacions occitanistas an d’alhors contribuit dirèctament a l’elaboracion del programa de l’esquèrra. 

Tre la fin dels ans 1960, se remarca una cèrta porositat entre los novèls concèptes de l’occitanisme politic (lo « colonialisme interior ») e una franja de la movença socialista : Michel Rocard presenta d’alhors als Rencontres socialistas de Grenòble en 1966 lo famós Rapòrt « Descolonizar la Província ». Per autant, fins al mitan dels ans 1970, a la diferéncia del Partit comunista, lo tractament de la question lingüistica e culturala demòra encara fòrça timorat dins los discorses e programas del PS. 



En mai, es en partida per mobilizar darrièr l’estendard socialista qu’un vertadièr programa cultural socialista es fargat long de la decennia sus la problematica de la « liberacion » de totas las formas de dominacion. En 1974 lo Secretariat nacional d’accion culturala del PS publica las « orientacions generalas d’una politica culturala » e afirma : « L'alarguiment dels mercats trissa las identitats culturalas localas o regionalas al profièch de la cultura nacionala  francesa, perque l’uniformizacion dels gostes es una constrencha de la produccion en granda seria, la cultura francesa ela-meteissa s’escafa progressivament davant lo cosmopolitisme de dominanta americana, perque las societats multinacionalas an un espaci economic planetari ont l’imperialisme es daissat liure. » 

Tot naturalament, l’eleccion presidenciala de 1981, dins un contèxte que los movements regionalistas son a lor apogèu, fa una plaça larga a la question lingüistica e culturala. En febrièr de 1981 lo Partit Socialista publica La França plurala e vòl rompre amb lo vièlh paradigme centralizator e uniformizator francés. Dins lo prefaci François Mitterrand escriu : « nòstre combat per la liberacion del pòble de França passa tanben per la lucha dels pòbles “minoritaris” de nòstre país per reconquistar lor drech de viure […] Una e divèrsa, vaquí França. » 

Mas es lo discors del candidat Mitterrand a Lorient lo 14 de març de 1981 que marca lo punt fòrt de la campanha sus la question : « Pels Socialistas, es nafrar un pòble al pus prigond d’el-meteis que de l’aténher dins sa lenga e dins sa cultura. Proclamam lo drech a la diferéncia. Es indigne de França que regète sas riquesas, que siá lo darrièr país d’Euròpa a refusar a sas componentas los dreches culturals elementaris, reconeguts dins las convencions internacionalas qu’a signadas ela-meteissa. Es indigne que respècte pas la paraula donada. » Las lengas de França son pas doblidadas dins las 110 proposicions del candidat : « La promocion de las identitats regionalas serà encoratjada, las lengas e culturas minoritàrias respectadas e ensenhadas. »

Aprèp la victòria a las eleccions presidencialas e legislativas, una mission es immediatament confiada a l’universitari Henri Giordan que remet lo primièr Rapòrt oficial sus la question de la diversitat lingüistica e culturala en França.



Pasmens fòrça espers seràn lèu decebuts. I aurà pas gaire d’avançada significativas en defòra de las circularas Savary per l’ensenhament. Del costat de la politica culturala, coma se pòt veire dins l’entrevista del Ministre, la question « occitana » es pas tractada en tant que tala, mas dins lo quadre d’un sosten a la diversitat culturala en general. Nos apercebèm dins lo reportatge de la participacion de personalitats del movement occitan (en particular Alan Roch de l’Institut d’estudis occitans, o Jean-Pierre Laval del collectiu per l’occitan a la television) qu’ofrisson la « bandièra occitana » al ministre. Per autant, s’agirà pas, ni dins lo discors del Ministre aquel jorn, ni dins los faches del bilanç de l’esquèrra al poder, de realizar una decentralizacion culturala, e encara mens una forma d’autonomia regionala sus la question. L’occitan coma las autras lengas regionalas demòra sens estatut ; la politica culturala obrarà finalament pas gaire a lor desvolopament. La malentendut, o quitament lo sentiment de l’esper traït, serà vivaç e traversarà l’occitanisme dels ans 1980 e 1990.