Universitat occitana d'estiu a Vilanuèva d'Òlt

Coma los luòcs de formacion institucionals (universitat en particular) son notòriament insufisents, los occitanistas an pres en aqueste domeni, dempuèi l’aprèp-guèrra, d’iniciativas militantas jos la forma d’estagis, organizats en particular per l’Institut d’estudis occitans (IEO) o per d’autras associacions, coma lo Calen de Marselha. La màger part del temps, un objectiu de formacion pedagogica dels mèstres es present. Aqueles estagis, organizats pendent las vacanças escolaras, reünisson entre 50 e 100 personas segon los cases.

Aprèp l’efervescéncia pòst-seissantenca, lo movement occitan coneis un reviscòl, en particular al nivèl licean (de milierats de candidats al bachelierat) e estudiant. Mas i a pas encara de cursus complet d’estudis occitans e un grand besonh de formacion complementària se fa sentir. A aqueste besonh, mas tanben a una set de cultura e de debats, van respondre las Universitats occitanas d’estiu (UOE). Aquelas, al començament, drenan de centenats de participants, repartits dins de corses o talhièrs que tòcan los divèrses domenis de la cultura occitana : aprendissatge o perfeccionament de la lenga, istòria, economia, lingüistica, musica, dança… Aquelas universitats son l’ocasion, pels joves militants, de rencontrar los grands animators e los pensaires del movement, per una brava part tanben escrivans, los Robèrt Lafont, Ives Roqueta, Jean-Marie Auzias, Guy Marti, Pèire Bèc, Bernard Moulin, e tantes mai, que meton lor saber al servici de l’Universitat.



Fòrça espectacles animan las seradas, que son l’ocasion d’ausir los novèls cantaires occitans o las tropas de teatre (Teatre de la Carrièra de Claude Alranq, Teatre dels Carmes d’André Benedetto, Centre dramatic occitan d’André Neyton).
Dins aquesta vidèo, Marçau Esquieu fa justament allusion a la pèça montada per André Neyton, Dom Esquichote o lo torn de Provença de Baltazar, escricha per Robèrt Lafont.
La primièra UOE se debana a Montpelhièr en 1971. Aprèp qualques annadas d’itinerància (Valença, Aus Gletons, Marselha, Pont dau Chastèl), acaba per se fixar a Nimes a partir de 1978, ont l’acòrd entre la municipalitat d’aquela epòca e la preséncia de fòrça occitanistas (Robèrt Lafont, Aimat Sèrra, Georges Gros, Georges e Geneviève Fabre, Georges Peladan, e tantes mai « cavilhas obrièras »…) constituissián un terren propici.

Parallèlament a l’universitat, d’escòlas occitanas se crèan (e existisson encara). Lor objectiu es mai dirèctament pedagogic, la plaça dels talhièrs i es mai importanta que la de las conferéncias. Vilanòva d’Òlt ven lo quadre d’una d’entre elas, una autra se crèan en Provença en 1978, que prendrà pus tard lo nom de Rescòntres occitans de Provença. Una escòla occitana se ten tanben un moment dins lo Cantal, a Clavèiras.

La rompedura al dintre de l’IEO entre 1981 e 1982 a per consequéncia la fin – provisòria – de l’Universitat occitana d’estiu. En oposicion amb las posicions de l’IEO, los occitanistas nimesencs, d’arreu Robèrt Lafont, crèan atal l’Ostal per l’animacion e la recèrca populara occitanas (MARPOC) qu’organiza autanlèu los Rencontres populars occitans a la plaça de l’UOE.

A la fin dels ans 1980, los debats agitats de la fin de la decennia precedenta son doblidats, lo títol d’UOE es représ. Es dempuèi aquela data co-organizada per l’IEO e la MARPOC. Cal notar una novetat de la bèlas : l’edicion dels actes de l’Universitat, que perlongan aquela.