Robèrt Lafont

Aqueste extrach de 1994 dona la paraula a Robèrt Lafont, 15 ans abans sa desaparicion, al subjècte de son activitat inlassabla qu’a fach d’el una de las personalitats màgers de l’escritura, de la pensada e de l’accion occitanas contemporanèas. I evòca son òbra d’escrivan, de cercaire e teorician, sos engatjaments dins las luchas socialas qu’an marcat Occitània (carbonièrs de Caramauç-La Sala dins los ans 1960, païsans de Larzac dels ans 1970, minaires de Ladrecht e de las Cevenas dels ans 1980).



Interven tanben Danièla Julien, escrivana qu’a consacrat sa tèsi de doctorat a l’òbra de Robèrt Lafont e que soslinha la fòrça de vida de l’escrivan. L’escrivan Felip Gardy, segurament demest sos disciples lo mai prolific en matèria de critica literària, soslinha l’originalitat e la coeréncia de l’univèrs estetic creat per Lafont, d’una òbra literària a l’autra, e l’articulacion entre aquesta òbra literària e l’òbra del cercaire.

Ensenhant de letras classicas, Robèrt Lafont intègra en 1964 l’universitat Paul-Valéry de Montpelhièr ont forma de generacions d’estudiants que, fòrça d’entre eles, vendràn d’escrivans, pensaires, femnas e òmes d’accion que marcaràn la cultura e lo movement occitan contemporanèu.

Coma lingüista, li devèm la codificacion de l’occitan provençal segon la nòrma classica, la fondacion dels estudis sociolingüistics a l’entorn de la nocion de diglossia e una teoria de la lingüistica, la praxematica. Istorian e critic de la literatura occitana, s’es fach remarcar tre los ans 1950 amb son ensag Mistral o l’illusion (1954) e publica una Novèla istòria de la literatura occitana que demòra una referéncia. Coma istorian de la literatura, a considerablament contribuit a la redescobèrta de la riquesa e de l’amplor de la literatura occitana, de l’importància de la lirica dels trobadors mas tanben de l’epopèa medievala que n’etablís una origina occitana, de la literatura barròca de l’epòca modèrna que revèla vertadièrament.



L’escrivan Robèrt Lafont a tractat totes los genres. Es l’autor de 17 pèças de teatre editadas que n’i a fòrça que son estadas montadas amb lo meteire en scèna e comedian André Neyton, del Centre dramatic occitan de Tolon. Publica 25 romans o recuèlhs de novèlas. Lo roman La Vida de Joan Larsinhac (ed. IEO, 1951) que conta los torments d’un estudiant pendent la darrièra guèrra es fondator d’un novèl possible per una literatura occitana contemporanèa. Cadun de sos romans desbosiga de genres encara inexplorats en occitan, roman autobiografic (Lei Camins de la saba, ed. IEO, 1965), reconte camargués qu’invèrsa los còdes e tèmas del genre (Lei Maire d’anguilas, ed. IEO, 1966), ficcion apocaliptica (L’Icòna dins l’iscla, ed. IEO, 1971, primièr raconte de fin del monde d’una longa seria). Lo grand roman La Festa travèrsa Euròpa e los sègles en tres volumes pareguts entre 1983 (ed. Obradors, Fédérop e Lo chemin vert) e 1996 (ed. Fédérop e CMP). Lafont possedís tanben una vena filosofica al biais de Voltaire, que ne procedisson, per exemple, Insularas (ed. IEO, 1996), Contes libertins e faulas amorosas (ed. Trabucaire, 2000), Lo Fiu de l’uòu (ed. Atlantica e Institut occitan, 2001), Lo Cèrcadieu (ed. Reclams, 2007) e Lei Miraus infidèus (ed. IEO, 2002). Es tanben l’autor d’una importanta òbra poetica.



Coma pensaire e òme d’accion, Robèrt Lafont s’impausa tre 1945 coma un dels quadres principals del movement occitan : membre de la direccion de l’Institut d’estudis occitans (IEO) de 1950 a 1962, cofondator del Comitat occitan d’estudis e d’accion (COEA) en 1962 que dobrís la via a un occitanisme ancorat dins las luchas e realitats socioeconomicas, crèa e anima fòrça revistas de pensada e de creacion contemporanèa, L’Ase negre, Viure, Dire, Lengas, Amiras, Revista Occitana, es un dels grands teoricians del colonialisme interior e de la regionalizacion. Aprèp l’aveniment de l’esquèrra al poder en 1981 e la desillusion que seguís dins lo movement occitan, intègra la pensada occitanista dins una perspectiva europèa, e ven un dels actors importants de l’emergéncia d’una cooperacion renforçada entre collectivitats e territòris de l’arc nòrd-mediterranèu (a l’ocasion en particular de l’Eurocongrès de 2000), ont l’ancianetat de las relacions istoricas e culturalas entre l’espaci occitan e l’espaci catalan representa, segon el, una oportunitat per una dinamica sociala e economica reequilibrada entre l’Euròpa del Nòrd e l’Euròpa mediterranèa.