Gui Broglia canta Lafont

Se son òbra literària immensa cobrís totes los genres, l’escrivan Robèrt Lafont, coma tantes autors occitans mai, foguèt abans tot un poèta.

Guy Broglia es d’en primièr l’escolan de Robèrt Lafont al licèu Daudet de Nimes dins los ans 1950 puèi se prepara a venir mètge a Banhòus de Céser dins Gard. L'idèa li vent de metre en musica e de cantar de poèmas de Lafont, preses dins son recuèlh Dire, publicat en 1957.

 Al mitan dels ans 1960, Lafont convida Broglia a cantar dins aqueste quite licèu qualques-unes d’aqueles poèmas meses en musica demest los quals lo plan polit Per Mezz Mezzrow, qu’a Lafont li agradava fòrça la melodia. Mas tanben de tèxtes qu’escriu especialament per el : Passa carriera e Aquí, interpretat dins la vidèo, que se retròba la meteissa annada 1965, amb tres extraches de poèmas, sus un disc intitulat Gui Broglia canta Robèrt Lafont, editat per la seccion de Gard de l'Institut d'estudis occitans. Un segond disc seguís en 1966, Gui Broglia canta la terra d'Òc, ont se pòt descobrir mantuna cançon mai escrichas especialament per Broglia per Lafont : Li filhas dau país d'Òc ; L'ombra de la terra ; Tu.



Aquesta irrupcion del tèxte poetic cantat deviá èsser lo desclic per la naissença de la Nòva cançon : un dels mai coneguts d’aquela, Martí, es encara capable, mai de 50 ans pus tard, de cantorlejar Aquí.

Aqueste tèxte repren los motius del primièr poèma publicat per Lafont en 1943 dins la revista OC : « Aigas mortas… » e es un urós azard qu’aqueste escambi amb Broglia siá filmat sus las muralhas de la ciutat. Efectivament, i a de païsatges lafontencs, e Camarga amb sos paluns n’es un, que figura aicí lo polit vèrbe occitan emplegat per Lafont « s’empaluna » (ven palun). Darrièr la simplicitat de paraulas adaptadas a l’expression cantada, tot un monde se revèla, entre lo moment de l’intimitat amorosa « Aquí siam sols e nos aimam », dins un « maset sens ges de pòrta » e l’immensitat cosmica del païsatge, entre lo moment viscut e las prigondors del passat que viu dins la torre de Constància, lo sovenir de las prisonièras protestantas del temps dels Camisards evocadas de faiçon elliptica per la formula « l’esper matat / la fe poirida ».

Vint ans pus tard, un autre cantaire occitan, Joan-Mari Carlotti, interprèta el tanben de tèxtes de Lafont qu’enregistra en 2005 dins Dire, un album que repren lo títol del primièr recuèlh d'envergadura de l’autor (Dire, IEO, 1957). Lo prefaci de Felip Gardy al libret qu’acompanha lo CD insistís sus l’importància del recuèlh de Lafont : « Robèrt Lafont èra ja conegut coma poèta. En 1946, dins sas Paraulas al vièlh silenci, tant justament nomenadas, s’ensajava ja una votz a la recèrca d’un ton novèl, d’un cant a l’encòp mai general e ja afirmat, mas que ne demorava encara als primièrs mots, los dels balbucejadisses de l’auba ». Dètz ans pus tard, Dire, qu’apond fòrça pèças inedichas a d’autras ja publicadas dempuèi 1945 (tot particularament, en 1956, la Cantata de la misèria dins Arle, dins Les Lettres françaises, amb d’illustracions del pintre Théo Rigaud que li èra dedicada), s’aficha coma lo grand poèma dobèrt del desir ».

Aquesta Cantata de la misèria dins Arle, que clausura la seccion Dire l’òme, dire lo sègle evòca una Provença luènh dels clichés toristics : la Camarga de las risièras ont barrutlan de gitanos victimas del racisme, ont triman los obrièrs cabils, ont ròda lo fantauma de Van Gogh abans qu’ane « s’embarrar a Sant Remèsi ». Lo tèxte s’acaba sus aquesta crida d’umanisme : « Darrier la fam e lei mitralha / son lei terraires de la Patz / la Patz de sòmi e d’archimbèla / pèr pesar tot lo ris dau mond. Òme òme òme òme… // Arle levada Arle torres  ».