Los trobadors occitans

« Mila ans de literatura » : aquesta formula, sovent emplegada dins de contèxtes divèrses, tradutz la fiertat de l’occitanisme contemporanèu per son eretatge. Demest las lengas minorizadas de l’exagòn, se l’occitan patís d’una quasi abséncia de reconeissença publica, es tanben la sola que se pòsca prevaler d’una ancianetat literària tant prestigiosa. La contribucion excepcionala dels trobadors occitans dels sègles XII e XIII a la cultura modèrna d’Euròpa es rarament contestada, e lo còrpus dels trobadors a pas daissat de suscitar interès e fascinacion, al nivèl internacional benlèu mai que dins una França academica que tanh a ignorar tota autra creacion que las que son estadas produchas dins una lenga comuna considerada coma la lenga unica.



Las annadas del borbolh pòst-1968 son pas de rèsta dins la redescobèrta d’aqueles grands aujòls que son los trobadors. Suscitan d’estudis nombroses en França e a l’estrangièr e tòrnan venir la referéncia de mantuna generacions d’artistas. Félix Castan escriguèt que « los trobadors son a la literatura d’uèi çò qu’es l’art romanic a l’art contemporanèu : pas cap de semblança formala, e pr’aquò la granda referéncia… ». Nombroses son en efièch los escrivans que se referisson a l’art dels trobadors. Trobar, inventar, vaquí cossí los trobadors - los « que tròban » - definisson eles-meteisses lor art. Trobar, es compausar, crear amb los mots e la musica, en unissent lo sens e lo son dins una recèrca constanta d’unions originalas, bèlas e sovent revolucionàrias entre la lenga, « lor lenga », aqueste occitan literari que fargan collectivament al punt de ne far la lenga universala de la poesia per fòrça generacions, e lo sens.

Es un art subtil e rafinat de l’entrebescamen, embolh metric e melodic de lors cansos que perseguís un objècte erigit en valor suprèma, l’amor lo mai pur, lo mai fin que pòsca èsser : la fin’amor. Los trobadors tròban per aimar e aiman per trobar, crear, inventar e se despassar. Lor estetica es luènh d’èsser gratuita e produtz atal una intensa reflexion etica sus las valors suprèmas de compòrtament al punt d’influenciar durablament la creacion e la pensada fins a ara.



Se retròba lo resson dels trobadors dins l’òbra de fòrça grands escrivans del periòde, dont Leon Còrdas, Robèrt Lafont, Max Roqueta, Joan Bodon, fins a Renat Nelli que los vei precursors de la revolucion sexuala dins L'Érotique des troubadours (ed. Privat, 1963). Poètas de poesias cantadas, son plan segur una referéncia de la jove scèna musicala dels ans 1990 e 2000, de Massilia Sound System al grop de hip-hop occitan Doctors de trobar en passant, solide pels Fabulous Trobadors.



Artista e cercaire, musician, editor, director de festenal, Gérard Zuchetto se plaça demest los que van far redescobrir los trobadors coma un patrimòni excepcional a un public larg, en Occitània e de delà. La vidèo prepausada aicí es realizada a l’ocasion de la sortida de son libre Terres de troubadours paregut en 1997 a las edicions de París. Lo trabalh de Zuchetto, començat dins los ans 1980, contunha entre concèrts, exposicions, festenals, publicacions e enregistrament de disques, dont La Tròba, antologia monumentala de 22 CD, primièra interpretacion completa de las 248 cansos de trobadors transmesas amb una notacion musicala dins los cançonièrs.