Ives Roqueta

Ives Roqueta es una personalitat emblematica del periòde pòst-1968. Ja conegut coma un jove escrivan prometeire a la fin dels ans 1950 quand publica sos primièrs recuèlhs poetics, ven cap-redactor de la revista OC e se vei decernit lo Grand prèmi de las Letras occitanas tre 1962. S’impausa puèi progressivament coma un òme de pensada e d’accion que marca durablament lo movement occitan contemporanèu.

Nascut a Seta en 1936, Roqueta a 50 ans al moment d’aqueste escambi amb lo jornalista Jean-Pierre Laval. Es en çò seu a « La Sèrra », a Camarès dins Avairon, aqueste luòc de las originas ont passèt una partida de son enfància abans de s’i fixar definitivament a la retirada amb sa companha, l’escrivana e cantaira Maria Roanet. La Sèrra es lo teatre de fòrça tèxtes, al costat de Seta, la vila de l’adolescéncia, ont descobrís « la dignitat de l’occitan » al collègi Paul-Valéry amb son professor Robèrt Lafont, e ont se liga d’amistat frairala e artistica amb lo pintre Pierre François. Evòca aicí son rapòrt a la lenga : lenga exclusiva dels grands, lenga dels parents entre eles, lenga reconquerida en dignitat gràcias a Robèrt Lafont.



Long dels ans 1960, Ives Roqueta s’engatja de mai en mai suls tèmas « descolonizators » de l’epòca e participa activament a l’emergéncia d’un occitanisme politic de pensada e d’accion, e ven un personatge font de partiment del periòde : adulat per d’unes per son carisme, la sinceritat de sos engatjaments, l’importància de son accion - crèa l’ostal de disques Ventadorn e lo Centre internacional de documentacion occitana - e plan segur la fòrça de son òbra literària, es tanben escartat per d’autres, l’acusant d’una forma de populisme, regetant una truculéncia excessiva e una certana violéncia verbala.

L’evolucion de sos rapòrts amb Robèrt Lafont, autra personalitat que domina lo periòde, representa una pagina importanta de l’occitanisme del darrièr tèrç del sègle XX, que lo moment clau ne foguèt l’Assemblada generala de l’Institut d'estudis occitanas a Orlhac en 1981. De desenats de personalitats e militants assistiguèron, a travèrs la violéncia de la separacion publica entre los dos òmes, a la division consomada del movement occitan. Mentre que se l’acusava de « tuar lo paire », Roqueta aguèt aqueste mot que demorèt escur a la màger part dels testimònis : « Lafont, es pas mon paire, es ma maire ».

Desparegut en 2015, Ives Roqueta apareis uèi d’en primièr coma un immense escrivan. Sos primièrs recuèlhs L’Escriveire public (IEO, 1958) e Lo Mal de la tèrra (IEO, 1959) se fan quora l’un, quora l’autre, crida e careça, expression de la doçor de las causas e dels èssers, e de la revòlta necessària.



Tota son òbra revèla una atencion constanta al monde e al lengatge dels umils ; se noirís de la quista incessanta de la paraula del pòble, al punt de venir la quita votz d’aqueste pòble, dins una desmarcha d’« escrivan public ». Aqueles umils, son sovent los d’aqueste pichon univèrs avaironés que descobrís enfant e que causís de retrobar per la fin de sa vida, aqueste Pont de Camarès qu’inspirèt lo raconte Lo Poèta es una vaca (Lo Libre Occitan, 1967) e los polits retraches de Ponteses (Forra-Borra, 1976). Son tanben los retraches dessenhats dins l’umil quadre del quotidian qu'esmautan los dos volumes de L’Ordinari del mond (Letras d’òc, 2009 e 2015). Son los personatges del roman istoric Lengadòc roge (IEO : A Tots, 1984) sus las luchas del pòble lengadocian contra lo còp d’Estat de Loís-Napoleon Bonaparta. Aquesta atencion al pòble refusa çaquelà çò pintoresc e lo populisme, coma o ditz lo poèma « Fidèls » : « Fugir TOT PINTORESC / Siam pas / De poètas païsans / Avèm pas d’esclòps a pausar / A la pòrta de cap de bòria…»



Malgrat un certan desencantament a la fin de sa vida, degut autant a d’espròvas personalas qu’al fracàs de son projècte occitanista qu’òm pòt, sens lo traïr, qualificar de nacionalista, daissèt pas de publicar fins a sa mòrt en genièr de 2015, ni d’intervenir dins d’eveniments publics ont se manifestavan a cadun torn, sa finesa, sa sensibilitat, son immensa cultura literària e sa vèrbia volontièr provocadoira.