Per Jòia Recomençar (extrach)

La fin del decenni 1970 èra estat marcat per una mobilizacion de mai en mai fòrta per de programas en occitan a la television. En 1980 es organizada una granda manifestacion a Tolosa sus aquel tèma puèi, en març de 1981, a qualques setmanas de l’eleccion presidenciala, 1500 personas ocupan los locals de FR3 Tolosa. Ja en 1977 lo realizator Jean Fléchet aviá creat Tecimeoc (Television, cinèma mediterranèu e occitan) que comencèt de produire de filmes e reportatges en occitan. L’arribada de l’esquèrra al poder en 1981 va cambiar la situacion de l’audiovisual public, e introduire la produccion de programas en lengas dichas « regionalas » dins sas missions.



Atal en 1981, pel primièr còp, es difusat a la television un programa entièrament en occitan. Es un extrach d’aquel document istoric que se pòt veire aicí. Pren puslèu la forma d’un documentari, Per Jòia Recomençar seguís los passes d’una femna, la cantaira Jacmelina, que visita Occitània e presenta sa lenga e sa cultura. Realizada per las equipas de França 3 a Tolosa, aquesta emission es estada pensada pel jornalista e òme de teatre Maurici Andrieu, lo meteis que lançarà un mes pus tard lo magazine Viure al País (encara a l’antena en 2019).



Dins las annadas que seguisson, d’emissions van èsser creadas sus las antenas regionalas en Provença, Gasconha, Lemosin o Auvèrnhe. Totas subreviuràn pas al fial de las annadas. Pasmens, los ans 1980 marcan una virada per l’occitan dins los mèdias, renforçat a la ràdio per la liberacion de las ondas e l’aparicion de multiplas antenas associativas en lenga d’òc.

Aquelas avançadas son ligadas a l’arribada al poder de François Mitterrand en 1981. Coma o podèm constatar dins l’extrach prepausat aicí, lo candidat socialista aviá pres d’engatjaments devèrs las lengas regionalas, per qu’aguèsson mai de plaça dins los mèdias e dins l’ensenhament. Enfin, es son govèrnament que decidèt de rendre  legalas las ràdios liuras. Son eleccion aviá doncas fach nàisser fòrça espers ; pr’aquò, la plaça de las lengas minorizadas demòra encara febla o quitament fòrça febla, sus las ondas, dins los pòstes de television, las colomnas dels jornals, o las salas de cinèma.



Per Jòia Recomençar arriba doncas a un moment clau de l’occitanisme : a la fin del grand periòde de revendicacion populara, aviat aprèp 1968. Aqueste estat d’esperit revendicatiu es d’alhors present dins l’extrach prepausat, que repren d’imatges de las manifestacions que reclama mai d’occitan a la television.